Με επιστολ? του στην Φον ντε Λ?ιεν ο ?λληνα? πρωθυπουργ?? Κυρι?κο? Μητσοτ?κη? ζητ? λ?ση στι? υψηλ?? τιμ?? εν?ργεια? (2)

Ακολουθε? αναλυτικ? το περιεχ?μενο τη? επιστολ?? του πρωθυπουργο? τη? Ελλ?δα? στη πρ?εδρο τη? κομισι?ν κ. Ο?ρσουλα Φον ντε Λ?ιεν.

?Αγαπητ? Ursula,

Σου απευθ?νω αυτ?ν την επιστολ? αναφορικ? με το ζ?τημα των τιμ?ν του ηλεκτρικο? ρε?ματο?. Σε δι?στημα λ?γων μην?ν, οι τιμ?? χονδρικ?? ηλεκτρικ?? εν?ργεια? στην Ελλ?δα ?χουν υπερδιπλασιαστε?, απ? 60 ευρ?/MWh τον Απρ?λιο σε 130 ευρ?/MWh τον Α?γουστο.

Η α?ξηση αυτ? σημει?θηκε παρ? την αξιοσημε?ωτη πρ?οδ? μα? ?σον αφορ? την επιτ?χυνση τη? ενεργειακ?? μετ?βαση?. Σε σχ?ση με το περασμ?νο καλοκα?ρι, η ηλεκτροπαραγωγ? μα? απ? αιολικ? και ηλιακ? εν?ργεια αυξ?θηκε κατ? 25%, εν? η παραγωγ? απ? λιγν?τη μει?θηκε κατ? 27%. Αυτ? ε?ναι ακριβ?? αυτ? που θ?λουμε για το ηλεκτρικ? μα? σ?στημα. Ωστ?σο, οι τιμ?? αυξ?θηκαν σε επ?πεδα που ε?δαμε για τελευτα?α φορ? στι? αρχ?? του 2023, ?ταν ακ?μα αντιμετωπ?ζαμε τι? συν?πειε? τη? πιο οξε?α? ενεργειακ?? κρ?ση? στην ιστορ?α μα?.

Αυτ? η αναντιστοιχ?α μεταξ? μια? ενεργειακ?? μετ?βαση? που ε?ναι ιδια?τερα επιτυχημ?νη και των τιμ?ν ηλεκτρικ?? εν?ργεια? που αυξ?νονται ξαφνικ? σε ακρα?α επ?πεδα απαιτε? πολιτικ? απ?ντηση. Αν δεν αντιμετωπιστε?, απειλε? του? πολ?τε? και την ανταγωνιστικ?τητ? μα?. Θα μπορο?σε να υπονομε?σει την υποστ?ριξη για την Πρ?σινη Συμφων?α τη? ΕΕ.

Σε μεγ?λο βαθμ?, η α?ξηση των τιμ?ν στην Ελλ?δα αντανακλο?σε περιφερειακο?? παρ?γοντε?. Παρ?μοιε? αυξ?σει? παρατηρ?θηκαν στη Βουλγαρ?α, τη Ρουμαν?α, την Ουγγαρ?α, την Κροατ?α και ?λλα κρ?τη μ?λη. Πρ?κειται για μια περιφερειακ? κρ?ση.

Πολλο? παρ?γοντε? εξηγο?ν αυτ? το σοκ: οι πολ? υψηλ?? θερμοκρασ?ε?, κ?τι που επιδειν?θηκε απ? την κλιματικ? αλλαγ?, οι διακοπ?? στην ηλεκτροπαραγωγ? και στι? δυνατ?τητε? διασυνοριακ?ν μεταφορ?ν και οι χαμηλ?? βροχοπτ?σει? κατ? τη δι?ρκεια του χειμ?να, οι οπο?ε? ?φησαν στου? ταμιευτ?ρε? λιγ?τερο νερ? για τη θεριν? περ?οδο.

?μω? η περιοχ? μα? αντιμετ?πισε ?να πρ?σθετο β?ρο?: οι επιθ?σει? τη? Ρωσ?α? κατ? του ουκρανικο? δικτ?ου ?χουν μετατρ?ψει την Ουκραν?α σε σημαντικ? καθαρ? εισαγωγ?α. Το ?λλειμμα αυτ? καλ?πτεται απ? τι? χ?ρε? τη? ΕΕ. Πρ?κειται για ?να ακ?μα τ?μημα που ο καταστροφικ?? π?λεμο? τη? Ρωσ?α? επιβ?λλει στι? οικονομ?ε? μα?.

Ταυτ?χρονα, το σοκ αυτ? δεν επηρ?ασε ισομερ?? ?λα τα κρ?τη μ?λη. Η περιοχ? που εκτε?νεται απ? την Τσεχ?α ?ω? την Ελλ?δα ?χει συν?θω? παρ?μοιε? τιμ?? ηλεκτρικ?? εν?ργεια?. Στι? αρχ?? του 2024, οι διαφορ?? στη μ?ση μηνια?α τιμ? μεταξ? των χωρ?ν αυτ?? τη? περιοχ?? αν?ρχονταν σε λ?γα ευρ? μ?νο.

Ωστ?σο, αυτ? το καλοκα?ρι οι αποκλ?σει? διευρ?νθηκαν. Ορισμ?νε? ?ρε?, η διαφορ? τιμ?ν μεταξ? γειτονικ?ν χωρ?ν ξεπερνο?σε τα 100 ευρ?/MWh. Συχν?, οι διαφορ?? ?ταν πολ? μεγαλ?τερε?. Σε ?να ακρα?ο σημε?ο, η τιμ? τη? ηλεκτρικ?? εν?ργεια? στην Ουγγαρ?α ?φτασε τα 940 ευρ?/MWh, εν? στη γειτονικ? Αυστρ?α ?ταν 61 ευρ?/MWh, ?ταν το 15πλ?σιο δηλαδ?, για το ?διο προ??ν, την ?δια ?ρα, στο εσωτερικ? τη? ΕΕ.

Σε β?θο? αρκετ?ν εβδομ?δων, αυτ?? οι διαφορ?? αθρο?ζονται. Η διαφορ? μερικ?ν ευρ? ?γινε διαφορ? σχεδ?ν 100 ευρ? κατ? τη δι?ρκεια του Ιουλ?ου. Τον Α?γουστο, η διαφορ? μεταξ? του ακριβ?τερου και του φθην?τερου κρ?του? μ?λου? τη? ΕΕ στην περιοχ? αυτ? ?ταν 45 ευρ?. Αν πολλαπλασιαστε? με την ποσ?τητα τη? ηλεκτρικ?? εν?ργεια? που καταναλ?νεται, αυτ? ε?ναι ?να πρωτοφαν?? επιπρ?σθετο κ?στο?. Και υπονομε?ει το πνε?μα και τον σκοπ? τη? εσωτερικ?? αγορ??.

Ακ?μη πιο ανησυχητικ? ε?ναι ?τι το σ?στημα ε?ναι τ?σο πολ?πλοκο και αδιαφαν??, που ε?ναι σχεδ?ν αδ?νατο να κατανο?σουμε τι ακριβ?? επηρε?ζει τι? τιμ?? σε κ?θε δεδομ?νη στιγμ?. ?χουμε δημιουργ?σει ?να ακαταν?ητο ?μα?ρο κουτ??, ακ?μη και για του? ειδικο??. Και δεν μπορο?με να εξηγ?σουμε πειστικ? στου? πολ?τε? μα? γιατ? η τιμ? που πληρ?νουν αυξ?νεται τ?σο ξαφνικ?. Αυτ? ε?ναι, σε πολιτικ? επ?πεδο, απαρ?δεκτο.

Υπ? το πρ?σμα αυτ?ν των εξελ?ξεων, προτε?νουμε τα εξ??:

Πρ?τον, χρειαζ?μαστε ισχυρ?τερη διακυβ?ρνηση. Αυτ? το επεισ?διο υπογραμμ?ζει την αν?γκη για περισσ?τερο συντονισμ? και σχεδιασμ? σε περιφερειακ? επ?πεδο. Ε?ναι ιδια?τερα σημαντικ? να διασφαλιστε? ?τι οι αποφ?σει? σε επ?πεδο χ?ρα? (π.χ. μια προγραμματισμ?νη διακοπ? λειτουργ?α?) λαμβ?νονται με γν?μονα την ευρ?τερη περιφερειακ? δυναμικ?, ?στε να αποφευχθο?ν περιπτ?σει? ?που ?να τ?τοιο γεγον?? προκαλε? αλυσιδωτ?? επιπτ?σει? σε πολ? ευρ?τερο χ?ρο απ? ?,τι αναμεν?ταν. Χρειαζ?μαστε ?να σ?στημα που να επιτρ?πει μεγαλ?τερη συμβολ? τη? ΕΕ στι? αποφ?σει? μια? χ?ρα?.

Δε?τερον, χρειαζ?μαστε μεγαλ?τερη ρυθμιστικ? εποπτε?α απ? την ΕΕ. ?ταν οι τιμ?? σε μια χ?ρα διαμορφ?νονται με β?ση γεγον?τα εκατοντ?δε? ? και χιλι?δε? χιλι?μετρα μακρι?, η ρ?θμιση σε επ?πεδο χ?ρα? ?χει περιορισμ?νη χρησιμ?τητα. Καμ?α ρυθμιστικ? αρχ? δεν ?χει την αρμοδι?τητα να επιθεωρε? του? φορε?? σε μια τ?σο μεγ?λη γεωγραφικ? ?κταση για να διασφαλ?σει ?τι οι αγορ?? λειτουργο?ν σωστ?. Αυτ? τη δουλει? πρ?πει να την αναλ?βει η ΕΕ. Χρειαζ?μαστε μια ρυθμιστικ? αρχ? για την ηλεκτρικ? εν?ργεια σε επ?πεδο ΕΕ που να μπορε? να εξετ?ζει ταυτ?χρονα πολλαπλ?? αγορ?? και να διαβεβαι?νει του? καταναλωτ?? ?τι δεν υπ?ρχουν αθ?μιτε? πρακτικ??.

Τρ?τον, χρειαζ?μαστε μια ειδικ? διευθ?τηση ?σον αφορ? τη στ?χευση των ουκρανικ?ν υποδομ?ν απ? τη Ρωσ?α. Χωρ?? επαρκε?? μεταφορ?? ηλεκτρικ?? εν?ργεια? εντ?? τη? ΕΕ, ο αντ?κτυπο? των εξαγωγ?ν ηλεκτρικ?? εν?ργεια? προ? την Ουκραν?α γ?νεται αισθητ?? μ?νο σε ορισμ?νε? χ?ρε?. Ο ν?ο? σχεδιασμ?? τη? αγορ?? ηλεκτρικ?? εν?ργεια? προσφ?ρει ορισμ?νε? επιλογ?? για την αντιμετ?πιση μια? παρατεταμ?νη? κρ?ση? που αυξ?νει τι? τιμ??. Η Ελλ?δα θα διερευν?σει αυτ?? τι? επιλογ?? με στ?χο την αν?κτηση των ουρανοκατ?βατων κερδ?ν απ? του? παραγωγο?? και την προστασ?α των καταναλωτ?ν κατ? τη δι?ρκεια αυτο? του σοκ.

Και, τ?λο?, χρειαζ?μαστε ν?α ?θηση για τι? ηλεκτρικ?? διασυνδ?σει?. Πρ?πει να ολοκληρ?σουμε την εσωτερικ? αγορ?. Η τοπικ? συμφ?ρηση μπορε? να επηρε?σει μια ευρε?α περιοχ?, καθιστ?ντα? κ?θε διασυνοριακ? σημε?ο ζ?τημα ευρ?τερου ενδιαφ?ροντο?. Αυτ? πρ?πει να επηρε?σει τον τρ?πο με τον οπο?ο σχεδι?ζουμε και προωθο?με τι? διασυνοριακ?? δυνατ?τητε?. Επιπλ?ον, ?ταν οι αποκλ?σει? στι? τιμ?? μεταξ? χωρ?ν μπορο?ν να φτ?σουν σε τ?σο ακρα?α επ?πεδα, η αναλογ?α κ?στου?-οφ?λου? των διασυνδ?σεων γ?νεται ακ?μα καλ?τερη. Λαμβ?νοντα? υπ?ψη αυτ?? τι? παρατηρ?σει?, η ν?α Επιτροπ? θα πρ?πει να αναλ?βει το ?ργο τη? προ?θηση? περισσ?τερη? διασυνοριακ?? χωρητικ?τητα?.

Τα γεγον?τα των τελευτα?ων μην?ν υπογραμμ?ζουν κ?τι που γνωρ?ζουμε εδ? και καιρ?: ?τι η ενεργειακ? μετ?βαση ε?ναι μ?α διαδρομ?. Απαιτε? συνεχ? επαγρ?πνηση και προσαρμογ?. Πιστε?ω ?τι οι ιδ?ε? που διατυπ?σαμε εδ? μπορο?ν να βοηθ?σουν στη δι?ρθωση ορισμ?νων εκ των αδυναμι?ν τη? αγορ?? μα? -και ευθυγραμμ?ζονται με το σαφ?? μ?νυμα τη? ?κθεση? Draghi, ?τι πρ?πει να ενισχ?σουμε την εσωτερικ? αγορ? εν?ργεια?. Ε?ναι επιτακτικ? αν?γκη να αναλ?βουμε την αντιμετ?πιση αυτ?? τη? πρ?κληση?. Η επιτυχ?α τη? Πρ?σινη? Συμφων?α? τη? ΕΕ εξαρτ?ται απ? αυτ?.

Με εκτ?μηση,

Κυρι?κο? Μητσοτ?κη??